Atopowe a łojotokowe zapalenie skóry - Jak rozpoznać?

Atopowe zapalenie skóry (AZS) oraz łojotokowe zapalenie skóry (ŁZS) są to choroby skórne o podłożu genetycznym oraz immunologicznym. Objawy obydwu tych schorzeń przybierają postać egzem. Choć jednak mają wiele cech wspólnych, to prawidłowe rozpoznanie jest kluczowe, ponieważ leczenie jest inne dla każdej z tych chorób. W poniższym artykule znajdziesz odpowiedź, jak rozpoznać AZS i ŁZS, co je łączy, a jakie są między nimi różnice.

Atopowe zapalenie skóry (AZS)

Atopowe zapalenie skóry (AZS) objawia się stanami zapalnymi i zmianami skórnymi w postaci czerwonej, swędzącej lub pieczącej wysypki występującej najczęściej na skórze twarzy, rąk i nóg, ale może dotykać też innych części ciała. Przy AZS skóra jest sucha, podrażniona, a na jej powierzchni pojawiają się łuszczące się płaty, pękające żółtawe skorupy, małe guzki wypełnione płynem lub sączące się ranki. Bardzo często AZS zaczyna się już we wczesnym dzieciństwie. Choć choroba może samoistnie ustąpić, to w większości przypadków jest przewlekła oraz charakteryzuje się okresami nasilenia objawów i remisji. Atopowe zapalenie skóry często współistnieje z chorobami o podłożu alergicznym – katarem siennym oraz astmą.

Łojotokowe zapalenie skóry (ŁZS)

Łojotokowe zapalenie skóry (ŁZS) daje objawy zazwyczaj w obszarach, gdzie umiejscowione są gruczoły łojowe. Przy ŁZS na skórze można zaobserwować białawe lub żółtawe łuszczące się płaty, a także zaczerwienienia. Zaś sama skóra jest podrażniona, tłusta, swędząca i piecząca, a czasem też wygląda na opuchniętą. U podstaw choroby leżą najczęściej przyczyny związane z genami, hormonami i układem odpornościowym. Łojotokowe zapalenie skóry częściej dotyka osoby borykające się z trądzikiem, trądzikiem różowatym, zaburzeniami odżywiania czy alkoholizmem.

Rozpoznanie AZS i ŁZS – problemy z diagnozą

Rozróżnienie AZS i ŁZS może sprawić trudności, bo choć schorzenia te wiele dzieli, to ich objawy mogą być bardzo podobne. Bywa, że na symptomy AZS i ŁZS nakładają się też występujące wtórnie infekcje, rany i zakażenia, co znacząco zaburza obraz choroby. Dodatkowym utrudnieniem w diagnozowaniu AZS i ŁZS jest konieczność odróżnienia ich od innych dolegliwości skórnych, które dają podobne objawy – są to na przykład łuszczyca, grzybica, świerzb, opryszczkowe zapalenie skóry czy chłoniaki.

A tymczasem prawidłowa diagnoza jest bardzo ważna, ponieważ w AZS i ŁZS inaczej przebiega leczenie. Złe rozpoznanie choroby już na początku ma poważne konsekwencje w postaci niewłaściwie dobranej procedury leczenia. Może na przykład dojść do nieuzasadnionego zastosowania miejscowych glikokortykosteroidów (czyli potocznie: maści sterydowych), które mogą doprowadzić do powikłań w postaci tzw. szkód posterydowych, co jest niebezpieczne szczególnie u małych dzieci. Złe leczenie z kolei prowadzi nie tylko do braku poprawy stanu zdrowia, ale do jego pogorszenia, nawet znaczącego i mocno dotkliwego.

Jeśli masz więc jakiekolwiek wątpliwości dotyczące swoich dolegliwości, koniecznie skonsultuj się z lekarzem dermatologiem, który będzie w stanie dokonać właściwej diagnozy i zaproponować leczenie dostosowane do schorzenia. Nawet gdy myślisz, że masz pewność co do męczącej Cię choroby, to i tak wizyta u dermatologa jest wskazana, aby potwierdzić Twoje podejrzenia.

Zobacz również: Jak rozpoznać atopowe zapalenie skóry

Atopowe zapalenie skóry a łojotokowe zapalenie skóry – podobieństwa

W AZS i ŁZS zmiany skórne występują najczęściej na twarzy, na owłosionej skórze głowy oraz w okolicach zgięciowych. Podrażnienie ma postać rumieni z wysiękami, wokół których widoczne są tłuste, białawe lub żółtawe łuszczące się płaty skóry. Obydwie choroby nie są zakaźne, choć ich wygląd i swędzenie może w dużym stopniu wpłynąć na codzienne funkcjonowanie w sytuacjach osobistych, społecznych i zawodowych.

Atopowe zapalenie skóry a łojotokowe zapalenie skóry – różnice

Szukając odpowiedzi na pytanie, jak rozróżnić AZS i ŁZS, trzeba przeanalizować różne aspekty tych dwóch schorzeń. Poniżej przedstawiamy listę, która pozwoli dokonać porównania atopowego zapalenia skóry z łojotokowym zapaleniem skóry.

Czas pojawienia się pierwszych symptomów:

·         ŁZS u dzieci zazwyczaj ujawnia się wcześniej – w pierwszych dniach lub tygodniach życia, jeszcze przed trzecim miesiącem od narodzin, 

·         AZS u dzieci również może wystąpić wcześnie, ale najczęściej już po trzecim miesiącu życia.

Specyficzne objawy chorobowe:

·         AZS powoduje suchość skóry,

·         ŁZS wywołuje przetłuszczanie się skóry i towarzyszy mu łojotok,

·         przy AZS zmiany skórne są bardzo swędzące (znacznie bardziej niż w przebiegu ŁZS), co powoduje, że przy AZS często pojawiają się wtórne zmiany wynikające z drapania (np. ranki, pęknięcia czy nadżerki),

·         AZS ma charakter znacznie bardziej wypryskowy niż ŁZS,

·         osoby z AZS mają wyższy poziom immunoglobuliny niż osoby cierpiące na ŁZS.

Miejsca występowania zmian skórnych:

·         przy AZS zmiany na twarzy dotyczą głównie brody i policzków,

·         przy ŁZS zmiany na twarzy występują najczęściej przy brwiach i w fałdach nosowo-wargowych,

·         ŁZS w innych częściach ciała lokalizuje się głównie tam, gdzie znajdują się gruczoły łojowe (np. nos, owłosiona skóra głowy oraz górna część pleców).

Przebieg choroby:

·         AZS ma charakter przewlekły i charakteryzuje się naprzemiennymi okresami nasilenia objawów i remisji,

·         ŁZS jest też chorobą przewlekłą, ale okresy nasilenia objawów nie są tak uciążliwe jak przy AZS ze względu na znacząco łagodniejszy świąd.

Pielęgnacja skóry z AZS i ŁZS – podobieństwa

Chorując na AZS lub ŁZS, przede wszystkim należy ściśle obserwować swoje reakcje skórne w różnych sytuacjach. Które kosmetyki podrażniają, a które działają łagodząco na skórę? Jakie składniki diety nasilają objawy, a jakie sprzyjają wydłużaniu okresu remisji? W jakich okresach pojawiają się zmiany skórne (np. miesiączka, okres letni, niewyspanie, a może stres)?

Taka obserwacja pozwoli wyeliminować z otoczenia wszelkie bodźce prowadzące do zaostrzenia się symptomów choroby. W większości przypadków oznacza to unikanie między innymi alergenów, grzybów, bakterii, wilgoci czy słońca. W tym celu można posiłkować się na przykład preparatami z nanokoloidami, które budują barierę ochronną na skórze. Warto sięgnąć także po odzież ochronną przeznaczoną dla osób o skórze wrażliwej i podrażnionej.

W pielęgnacji skóry atopowej i łojotokowej bardzo ważne są odpowiednie preparaty i dermokosmetyki. Warto sięgać po produkty dedykowane osobom z AZS i ŁZS, nie zaś te zwykłe, które są dostępne w drogeriach, ponieważ mogą one znacząco pogorszyć stan skóry.

Ponieważ atopowe i łojotokowe zapalenia skóry są najczęściej diagnozowane już we wczesnym dzieciństwie, poniżej proponujemy między innymi preparaty, które są przeznaczone dla dzieci, ale po które chętnie sięgają także dorośli z ASZ i ŁZS.

·         Produkty barierowe pomagają ochronić skórę atopową i łojotokową przed działaniem alergenów. Można wśród nich znaleźć cały wachlarz preparatów – kremy powlekające, oliwki i emulsje do kąpieli, a nawet dodatki do prania, aby odzież również pełniła funkcję ochronną.

·         Odżywczy żel do mycia skóry suchej i atopowej działa nawilżająco i łagodząco. Najwyższej jakości składniki pochodzenia naturalnego z rolnictwa ekologicznego powodują, że żel świetnie zadba o skórę tak dorosłych, jak i dzieci.

·         Dermo żel do mycia ciała i włosów zapobiega wysuszaniu skóry i włosów przez twardą wodę, pozostawiając je miękkie i delikatne. Nie szczypie w oczy i nie zawiera mydła, więc jest idealny dla niemowląt i dzieci.

·         Woda micelarna do mycia skóry atopowej łagodzi wysypki, wzmacnia naturalny płaszcz hydrolipidowy skóry i hamuje rozwój złych bakterii na skórze. Naturalny skład i łagodne działanie powodują, że woda micelarna jest polecana również do ochrony skóry najmłodszych.

·         Organiczne mleczko z oliwą do mycia dla niemowląt to preparat stworzony z myślą o wrażliwej skórze najmłodszych chorych borykających się z AZS i ŁZS, ale jest także cenionym przez kobiety sposobem na demakijaż skóry wrażliwej i podrażnionej.

·         Mleczko nawilżające do skóry atopowej świetnie pielęgnuje twarz i ciało – również niemowląt i dzieci. Działa łagodząco, zmniejsza podrażnienia, a przy tym doskonale nawilża.

·         Nierafinowane (surowe) masło Shea jest przeznaczone do codziennej pielęgnacji skóry suchej, atopowej i skłonnej do podrażnień. Na długo nawilża skórę oraz regeneruje ją. Ma silne działanie antyoksydacyjne, antybakteryjne, przeciwzapalne i przeciwgrzybicze.

Pielęgnacja skóry z AZS i ŁZS – różnice

Różnice dotyczące zaleceń w codziennej pielęgnacji skóry z AZS i ŁZS wynikają przede wszystkim z tego, że zapalenie atopowe powoduje suchość skóry, a zapalenie łojotokowe wiąże się z przetłuszczaniem się skóry.

Przy AZS bardzo ważne jest nawilżanie i natłuszczanie skóry, co ułatwiają profesjonalne emolienty przeznaczone do skóry atopowej. Pomocne będą także mokre opatrunki przy użyciu stokinetek i bandaży leczniczych, które istotnie redukują uczucie świądu.

Chorym z ŁZS zalecane są preparaty regulujące wydzielanie łojotoku, ponieważ mają oni kłopot z nadmiernym przetłuszczaniem się skóry. W przeciwieństwie do AZS, przy zapaleniu łojotokowym lepiej jest sięgać po opatrunki suche, które przede wszystkim zabezpieczają skórę mechanicznie przed kontaktem z czynnikami nasilającymi objawy.