Probiotyki w schorzeniach skórnych

 

W ostatnich latach dużo mówi i pisze się na temat mikrobiomu. Mnóstwo materiałów skupia się na ukazaniu znaczenia mikrobiomu jelitowego. Lecz warto mieć świadomość, że równie istotny dla zdrowia jest też mikrobiom skóry. Wielu naukowców bada obecnie, a przez swoje badania udowadnia, że probiotyki w schorzeniach skórnych odgrywają bardzo ważną rolę.

 

Probiotyki normalizują środowisko mikroorganizmów żyjących w przewodzie pokarmowym oraz bytujących na skórze. W konsekwencji zapewniają skórze ochronę oraz wzmacniają jej zdrowie. Probiotyki wspomagają tym samym profilaktykę i leczenie wielu chorób skórnych, np. atopowego zapalenia skóry. A można je znaleźć w produktach takich jak polecany przez naszych klientów krem probiotyczny do skóry ze zmianami atopowymi.

 

Mikrobiom a schorzenia skórne

 

Aby zrozumieć, dlaczego i w jaki sposób warto stosować probiotyki w schorzeniach skórnych, należy zacząć od zrozumienia istoty i działania mikrobiomu.

 

Czym jest mikrobiom?

 

Mikrobiom (inaczej: mikroflora) jest złożonym ekosystemem, który tworzą wszystkie mikroorganizmy żyjące w danej części organizmu. Należą do nich zarówno bakterie i wirusy, jak również grzyby oraz roztocza. Mikrobiom skóry tworzą drobnoustroje bytujące na powierzchni skóry, a mikrobiom jelitowy – organizmy zasiedlające układ pokarmowy.

 

Co ciekawe, każdy z nas ma nieco inną mikroflorę. Mikrobiom skóry zależy m.in. od grubości, wilgotności i temperatury skóry, a ponadto zmienia się w zależności od umiejscowienia na ciele (inne cechy będzie miał na skórze głowy, dłoni, twarzy, stóp czy miejsc intymnych). Mikrobiom jelitowy zależy natomiast np. od diety, przyjmowanych leków, wieku, genów, a nawet miejsca pobytu.

 

Dlaczego mikrobiom jest tak ważny?

 

Drobnoustroje zasiedlające skórę i układ pokarmowy bezpośrednio wpływają na stan zdrowia, w tym na stan i wygląd skóry. Chronią przed niekorzystnym wpływem czynników chcących wniknąć do organizmu z otoczenia – takich jak substancje chemiczne czy chorobotwórcze bakterie, wirusy oraz inne patogeny. Dzięki temu mikrobiom zapobiega powstawaniu dyskomfortu, dolegliwości i chorób, również dolegliwości skórnych takich jak łupież, atopowe zapalenie skóry (AZS), alergie lub egzema.

 

Z jednej strony, mikroflora fizycznie utrudnia przedostawanie się niekorzystnych drobnoustrojów do wewnątrz organizmu (dzieje się to głównie dzięki mikrobiomowi skóry). A z drugiej – aktywuje mechanizmy układu odpornościowego, które zwalczają zagrożenie (tak działa z kolei przede wszystkim mikrobiom jelitowy).

 

Kiedy mikrobiom skóry działa ochronnie?

 

Aby mikroorganizmy zasiedlające powierzchnię skóry oraz układ pokarmowy mogły realizować swoją funkcję ochronną, musi występować wśród nich równowaga. Ten balans musi mieć wymiar ilościowy, czyli żaden rodzaj organizmów nie może zdominować innych. Ale istotna jest także równowaga jakościowa, czyli muszą tu koegzystować bardzo różne gatunki mikroorganizmów.

 

Układ pokarmowy oraz powierzchnia skóry są naturalnie skolonizowane przez korzystne i obojętne drobnoustroje. Żyją one w symbiozie z komórkami tworzącymi nasze ciała oraz wspierają nasze zdrowie. Jednak do naszych organizmów docierają także patogeny, czyli najróżniejsze niepożądane i potencjalnie chorobotwórcze mikroorganizmy oraz substancje. Gdy naturalna równowaga mikrobiomu jest zachwiana, wtedy ten ekosystem traci swoją zdolność ochrony organizmu przed szkodliwymi bodźcami. I to właśnie wywołuje dolegliwości i powoduje pojawienie się chorób.

 

Co zaburza równowagę mikrobiomu?

 

Do czynników zaburzających równowagę mikrobiomu można zaliczyć m.in.:

 

- czynniki w dużym stopniu od nas niezależne:

•  stres (przez zaburzenia systemu immunologicznego i obniżenie odporności),
• choroby (np. infekcje, nowotwory),
• uszkodzenia skóry (np. rany, zadrapania),
• przyjmowane leki (np. antybiotyki, chemioterapia),
• wiek (np. zmiany hormonalne w okresie dojrzewania, bardziej sucha skóra u seniorów,),
• płeć (np. menopauza czy okres ciąży i połogu u kobiet),

 

- czynniki wynikające z naszych decyzji:

•  narażenie na działanie wilgoci, gorąca czy środków chemicznych (np. zbyt częste mycie i dezynfekowanie rąk, nieużywanie rękawiczek w chłodzie, nadużywanie detergentów i chemii),
•  korzystanie z używek (np. tytoń, alkohol, słodycze),
•  korzystanie z inwazyjnych zabiegów kosmetycznych (np. złuszczanie i peelingi),
•  stosowanie nieodpowiedniej diety (ubogiej w witaminy, składniki mineralne i błonnik, a obfitującej w wysoko przetworzone posiłki),
•  brak odpowiedniej ilości aktywności fizycznej (siedzący tryb życia, praca biurowa),
• miejsce zamieszkania (np. zanieczyszczenia w miejscach bardziej uprzemysłowionych).

 

Probiotyki w schorzeniach skórnych

 

Wystarczy rzut oka na powyższe zestawienie (czynniki negatywnie wpływające na mikrobiom), aby zauważyć, jak wiele możemy zrobić, aby poprawić swój stan zdrowia. Ważna jest pielęgnacja skóry, codzienna higiena oraz zdrowy styl życia.

 

Ale co jeszcze mogą zrobić osoby, które – mimo wprowadzenia pozytywnych zmian w codziennym życiu – nadal doświadczają problemów skórnych, cierpią na atopowe zapalenie skóry lub borykają się z innymi chorobami skóry? Odpowiedzią na ich potrzeby mogą być probiotyki – stosowane zarówno zewnętrznie (w preparatach na skórę), jak i wewnętrznie (w lekach).

 

Kosmetyki probiotyczne jako wspomaganie przy atopowym zapaleniu skóry

 

Wśród osób z dolegliwościami skórnymi (np. AZS, egzema, trądzik czy alergia) coraz większą popularnością cieszą się kosmetyki z probiotykami – takie jak krem probiotyczny do skóry z AZS.

 

Prowadzone obecnie badania naukowe skłaniają do postawienia tezy, że probiotyki w schorzeniach skórnych są rzeczywiście skuteczne. Dzieje się tak, ponieważ preparaty na skórę i kosmetyki probiotyczne:

 

•   zwiększają różnorodność mikroorganizmów tworzących mikrobiom skóry,

•  przywracają naturalną równowagę charakterystyczną dla mikroflory skóry,
• hamują procesy usuwania ze skóry bakterii, które są pożyteczne i potrzebne,
•  przywracają pożyteczne bakterie, gdy te już zaniknęły np. w wyniku choroby,
• pomagają zatrzymywać wilgoć w skórze i utrzymywać optymalne nawilżenie,
• pomagają zwiększać poziom lipidów, które stanowią barierę ochronna skóry.

 

Badania pokazują także, że probiotyki mogą być wsparciem dla osób cierpiących na atopowe zapalenie skóry. Kremy i maści probiotyczne, które są opracowywane z myślą o profilaktyce i wspomaganiu leczenia AZS, zawierają m.in.:

 

• proteiny kwasu mlekowego (zawarte w kremie probiotycznym NIKIEL), które przeszkadzają w kolonizacji skóry przez patogenne mikroorganizmy, minimalizują reakcję spowodowaną podrażnieniami, a także skracają czas regeneracji skóry,

• szczepy Staphylococcus epidermidis, które wzmacniają barierę ochronną skóry i chronią przed kolonizacją skóry przez patogeny typowe dla atopowego zapalenia skóry (Staphylococcus aureus).

 

Stosowanie wewnętrzne probiotyków przy atopowym zapaleniu skóry

 

Przy schorzeniach skórnych, m.in. przy atopowym zapaleniu skóry i alergiach, warto zainteresować się również doustnym przyjmowaniem probiotyków.

 

Badania naukowe udowadniają, że odpowiednia i zrównoważona flora bakteryjna w przewodzie pokarmowym wspiera właściwe działanie układu immunologicznego i nabywanie odporności na alergeny. Istnieją dowody naukowe, które przemawiają za tym, że działanie ochronne oraz zapobiegawcze w stosunku do chorób alergicznych mają przede wszystkim szczepy Lactobacillus, czyli bakterie wchodzące w skład normalnej, zdrowej flory jelitowej.

 

Niektórzy naukowcy wskazują ponadto, że probiotyki mają dobroczynny wpływ na przebieg atopowego zapalenia skóry, choć badania nad tym zagadnieniem jeszcze trwają i wymagają dalszych potwierdzeń. Metaanalizy danych badawczych już wyraźnie pokazują, że probiotyki działają ochronnie, jeśli są podawane podczas ciąży i po narodzeniu – zarówno u dzieci zdrowych, jak również z grupy wysokiego ryzyka zachorowania na AZS. Zaś badania na myszkach pokazują, że białka wyizolowane ze szczepów bakterii Lactobacillus casei powodują poprawę stanu skóry przy atopowym zapaleniu skóry, zmniejszając zmiany wypryskowe i świąd.